Oby wyobraźnia została oczyszczona. Gdyż wyobraźnia nas wszystkich jest kształtowana przez cywilizację XX wieku w duchu wrogim jakiemukolwiek sensowi istnienia.
Z pewnością są poważne przyczyny, dla których nie jest dzisiaj człowiekowi łatwo zdobyć się na obraz świata, w którym jego tęsknota do prawdy i sprawiedliwości nie byłaby pomniejszana przez kosmiczną nieskończoność.
A przecie, czytając pisma i książki, oglądając telewizję i filmy, musimy zdać sobie sprawę z konsekwencji, do jakich prowadzi wizja pomniejszająca człowieka, czyniąca z niego istotę przypadkową, pojawiającą się znikąd i idącą do nikąd.
Uboga treść tych wypowiedzi pozostaje w rażącym kontraście z ogromnymi możliwościami, jakie otwiera przed nami nauka i technika. Wiadomo już dzisiaj, że przyszłość zależy od tego, jak ludzkość widzi samą siebie i swoje miejsce w porządku stworzenia.
Toteż nadzieja, że wyobraźnia zdoła przywrócić człowiekowi jego utraconą wagę i godność, powinna towarzyszyć wszystkim życzeniom ludzi dobrej woli.
Berkeley, 22 grudnia 1983 roku
Czesław MIŁOSZ
Czesław Miłosz. Urodził się w 1911 roku w Wilnie. Poeta, prozaik, eseista, tłumacz. Podczas okupacji niemieckiej uczestnik podziemnego życia kult. w Warszawie; 1945-1950 w polskiej służbie dyplomatycznej; 1951 pozostał na emigracji we Francji, od 1960 w USA, w latach 1961-1978 profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. W poezji ewoluował od apokaliptycznej (zbiór Poemat o czasie zastygłym, 1933) i symbolistyczno-estetetycznejwizji świata (Trzy zimy 1936), przez ironiczno-tragiczny obraz losów ludzkich w czasach wojny (Ocalenie 1945) ku problematyce historiozoficznej i kulturowej, w której dominującym tematem jest konfrontacja uniwersalnych wartości moralnych i estetycznych, z doświadczeniami historycznymi człowieka XX wieku; w twórczości poetyckiej, programowo zintelektualizowanej, łączącej liryzm z klasycyzującą dyscypliną, patos z ironicznym dystansem, Miłosz odwołuje się do różnych tradycji (T.S. Eliot), także rodzimej tradycji romantycznej; poematy Traktat moralny (1948), Traktat poetycki (1957), zbiory wierszy Miasto bez imienia (1969), Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada (1974), Dalsze okolice (1991); w esejach podejmuje rozważania nad istotą poezji, polemizuje z utartymi sposobami widzenia nar. tradycji, poszukuje źródeł kryzysu duchowego współczesnego człowieka, objawiającego się między innymi erozją wyobraźni religijnej; między innymi Zniewolony umysł (1953), Rodzinna Europa (1959), Człowiek wśród skorpionów (1962), Ziemia Ulro (1977), Ogród nauk (1979), Zaczynając od moich ulic (1985); powieści: polityczne Zdobycie władzy (1953), wspomnieniowa Dolina Issy (1955); dziennik Rok myśliwego (1990); przekłady poezji, zwłaszcza anglosaskiej od Szekspira i Miltona po Eliota i Jeffersa, także poezji polskiej na język angielski, tekstów biblijnych (m.in. Księga Psalmów, 1979); Wiersze (t. 1-2, 1984), Wiersze (1993); Historia literatury polskiej do roku 1939 (1969); prowadził korespondencję z Thomasem Mertonem (Listy, 1991). W 1980 otrzymał Nagrodę Nobla. W roku 2002 opublikował tom wierszy Druga przestrzeń.
„Nasza Rodzina”, nr 3 (474) 1984, s. 20.
