To zdarzyło się tylko raz

Marynarz (1956) Herberta Dombrowskiego © Kunsthaus Stade

Hamburskie dzielnice St. Pauli i Altona z lat 1940-1970, świat i ludzie trochę już z innej epoki, ale nie tak znowu odległej, zatrzymani w kadrze aparatu fotograficznego, znalazły się na wystawie w niemieckim Kunsthaus w Stade, miejscowości położonej w Dolnej Saksonii. Zaprezentowane zostały dokonania trzech artystów: Herberta Dombrowskiego (1917-2010), Andersa Petersena (rocznik 1944) i Gerda Mingrama (1910-2001), podpisującego się jako Germin.

Herbert Dombrowski całe życie związany był z Hamburgiem. Tu miał swoje studio fotograficzne i pracował jako fotograf wykonując zdjęcia na zlecenia. W fotografii, jak twierdził, najważniejsza jest ukryta dramaturgia. Zdjęcie ma wówczas sens, kiedy opowiada jakąś historię.

Anders Petersen urodził się w Szwecji. To renomowany fotografik. Kształcił się w Szkole Fotografii Christera Stromholma. Często fotografował abnegatów, bezdomnych i ludzi z półświatka. W latach sześćdziesiątych wykonał serię zdjęć zatytułowanych Café Lehmitz oraz serię poświęconą prostytutkom i bywalcom hamburskich lokali i knajp.

Germin, a właściwie Gerd Mingram przez 40 lat fotografował Hamburg. Pracował dla gazet i ilustrowanych magazynów. Był także wydawcą fotograficznych albumów.

St. Pauli to słynna dzielnica uciech, dzielnica miłości i przyjemności zwana bramą do świata. Altona zaś to świat robotniczej braci. Fotografie ukazały epokę między faszyzmem a cudem gospodarczym, przypadającym na lata siedemdziesiąte XX wieku w kraju, który marzył się o wielkiej potędze. Są żywą historią czasów i zachodzących zmian. Pokazują różnorodne aspekty ludzkiego życia, trud i wysiłek, porażki i nadzieje, siłę woli i upór w dążeniu do wyznaczonego celu. Po drugiej wojnie światowej wszystko leżało w gruzach, kwitł czarny rynek, praca w porcie wymagała i chęci, i silnej woli, i wielkiego wysiłku. Zaś polityka i gospodarka stabilizowały się powoli. Zbrodnia i brutalność była chlebem powszednim. Ludzie szukali więc trochę zapomnienia, chwili czułości, łatwej i szybkiej miłości. Taką pseudowolność ofiarowywała słynna z prostytucji dzielnica St. Pauli.

Fotografie trzech niemieckich artystów stały się nie tylko świadectwem historii miasta, ale równocześnie przekrojwym spojrzeniem, ukazującym różne warstwy społeczne i różnorodne typy ludzkie. Te zdjęcia to historia XX wieku i ważny jej dokument.

Anna SOBOLEWSKA

Paryż, marzec 2019

Anna Sobolewska – urodziła się w Białymstoku. Studiowała pedagogikę w Krakowie. Współpracowała między innymi z paryską Galerią Roi Doré i ukazującymi się we Francji czasopismami: „Głos Katolicki” i „Nasza Rodzina”. W roku 2015 w Éditions Yot-art wydała książkę Paryż bez ulic. Jocz, Niemiec, Urbanowicz i inni. Od ponad trzydziestu lat mieszka w Paryżu.

Recogito, rok XX, marzec 2019