Ogrodu rozkoszy, edenu podarowanego przez Boga, nikt nigdy nie widział. Jaka była ta biblijna kraina, wiedzieli jedynie pierwsi rodzice: Adam i Ewa. Niestety, jak opowiada Księga Rodzaju, musieli ją na zawsze opuścić. Wiązało się to z utratą szczęśliwego miejsca zamieszkania. Nigdy więcej nikt do niego nie powrócił. Wyobrażenia o miejscu wiecznej i nieosiągalnej harmonii żyją w umysłach artystów, jednak ich wizje bardzo różnią się od siebie. Różni je czas i miejsce, w którym powstawały i oczywiście zamysł samego autora. „Idealny pierwotny porządek” zawsze przedstawiano w zestawieniu z bujną i różnorodną roślinnością, gdzie nic nie jest niczym skażone. Jak widział swoją arkadię, żyjący na przełomie XIX i XX wieku, francuski malarz Pierre Bonnard (1867-1947), można było się przekonać odwiedzając Musée d’Orsay.
Zauroczony impresjonizmem i sztuką japońską, przez całe życie doskonalił swój warsztat, oparty na wolnej interpretacji, fantazji i irrealizmie. To dekorator perfekcjonista, malarz przetwarzający świat, w którym radość i szczęście stanowi o harmonii zaznaczonej wybranym przez niego świetlistym kolorem. Kolor żywy to jego pasja. Nigdy go nie opuściła. Jego kraina szczęśliwości widoczna jest na obrazach powstałych w okolicach Cannes. Nasycone są one słońcem, zapachem kwiatów i żarem gorącego Południa. Inna arkadia znajdowała się na północy kraju, w Île-de-France, gdzie nie brakowało bujnej roślinności i soczystej zieleni. Jeszcze inaczej wyglądał eden zamknięty w łazience, na przykład z Martą jako modelką, przedstawiający intymny świat „bez cienia wulgarności”. Obrazy o odcieniu bladego fioletu, migocące i mieniące się pastelowymi kolorami, akty o niewidocznej twarzy, bezpretensjonalne i wystarczająco naturalne, Bonnard oddawał w nich „kolor takim, jak istnieje rzeczywiście w naturze”. Można to zaakceptować albo odrzucić. Ale nie sposób przejść obok arkadii francuskiego kolorysty obojętnie.
Anna SOBOLEWSKA
Anna Sobolewska. Urodziła się w Białymstoku. Jest absolwentką Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. W czasie stanu wojennego wyjechała z Polski. Obecnie mieszka w Paryżu.
Recogito, nr 78 (styczeń-czerwiec 2015)
