Cicho odchodzi
Matka odchodzi* cicho, na palcach.
Pochyla głowę nisko, cierpliwie – róża,
której siwą duszę odnalazł w wierszu
poeta. Szukał, zwlekał z przyjściem
przed łoże śmierci, zaprzeczał
jej istnieniu w sobie.
A przecież wiedział, że jesteśmy dziedzicami
dzieł naszych niepokornych matek, świadkami
koronnymi ich zwycięstw nad sobą.
Matka pielęgnuje astry i blizny
po ukąszeniach publicznych kłamstw,
spisuje cytaty zapomnianych pieśni
i czci narodową wspólnotę.
Bezszelestnie niby cień okrąża anioły
zawieszone w ramach, oplątane w ślubne
suknie pajęczyn, błogosławione rękami
świętych i zakurzonych mistrzów.
Pamięta, żeby nie pomijać tych, którym
został ofiarowany wiekuisty sen bohaterów,
żeby pozostawali na swoim posterunku –
ci, co próbowali strzec nas za cenę życia.
Okruchy chleba na obrusie i znak
krzyża to ślady jej obecności.
*Po lekturze wspomnień Tadeusza Różewicza, Matka odchodzi (2000)
Próba zrozumienia
To naturalne. Mamo – mowo, dawniej wymawiane
słowa i spójne refleksje dziś rozpadają się na głoski,
sylaby, którymi wołasz do świata za oknem.
Ofiarowałam wiele czasu, abyś mogła opowiadać
o wojnie, głodzie, lęku, którego niczym złagodzić
nie sposób, oddalić od progu dobrym słowem.
Mówiłaś dniami, we śnie, bezsennie mruczałaś
litanijne wersy o jasność w ciemności – tej
lękasz się najwięcej: zamknięcia w wagonie,
głuchego kół odgłosu, gdy nocą miarowo
stukają o szyny.
Paciorki wspólnych godzin, miesięcy i lat –
planowałam podróże, pragnęłam inną treścią
wypełniać frazy opowieści, czuwałam jednak
blisko, bo wiem, że wołałaś wciąż do siebie
tamtej, a jej tu nie ma, po stepach brodzi
cień dziewczynki z koszykiem jagód,
które podeptano.
Wsłuchuję się w ból wygnania, z jakim
zmagasz się od lat samotnie – rodzinna
scheda codziennej cierniowej pamięci –
za grosz miłości, obecność, trudną
próbę zrozumienia.
Teresa TOMSIA
Teresa Tomsia – poetka, eseistka, animatorka kultury. Mieszka w Poznaniu.
Recogito, rok XXV, listopad 2024
