W 1215 roku na czwartym Soborze Laterańskim papież Innocenty III zapowiada kolejną wyprawę krzyżową przeciw Islamowi dla odzyskania Miejsc Świętych. Franciszek z Asyżu nie przyklaskuje tej inicjatywie, ale także jej nie potępia. Robi coś innego. Chrześcijaństwu, które wobec Islamu przybrało postawę negatywną i wrogą, Franciszek proponuje inną drogę: drogę otwarcia.
Piąta wyprawa krzyżowa trwała już dwa lata, kiedy biedaczyna z Asyżu wraz z kilkoma swoimi towarzyszami, korzystając z trzytygodniowego zawieszenia broni, przekracza linię walki i przedostaje się do obozu Sułtana Egiptu i Syrii, Al-Malik al-Khamîl.
Wiemy, że to posunięcie Franciszka nie miało w tamtym momencie żadnej skuteczności. Nie nawrócił Sułtana ani nie zatrzymał wojny. Nie osiągnął nawet męczeństwa, którego gorąco pragnął. Ale Franciszek wprowadził w zamknięty system chrześcijaństwa tamtej epoki, respekt dla różnorodności. Zaproponował Kościołowi i światu drogę szacunku i życzliwości w stosunku do „innego”.
Przywołuję to Franciszkowe doświadczenie między innymi dlatego, iż św. Wincenty Pallotti, „franciszkanin w głębi swej duszy”, wiele zawdzięcza Biedaczynie z Asyżu w dziedzinie nowatorskich intuicji. W rzeczy samej, na wzór swego duchowego mistrza, zamiast narzekać, Pallotti innowuje; zamiast kontestować, proponuje – przebudzając w ten sposób pozytywne siły w łonie Kościoła.
Rzeczywiście, w eklezjalnym świecie pierwszej połowy XIX wieku, naznaczonym karierowiczostwem wśród księży i hierarchów; świecie podzielonym, rywalizującym i próżnym, Pallotti zaprasza do przejścia ponad podziałami, współzawodnictwem i zazdrością. Zachęca do „świętowania rozmaitości” i „jedności w różnorodności” – czyli, od 1836 roku, proponuje Rzymowi (i nie tylko) uroczyste obchody Oktawy Epifanii.
„Trzeba się starać – pisał Don Vincenzo, aby […] w każdym mieście, kraju, regionie, zamku i miejscowości urządzano świętą Oktawę Objawienia Pana naszego Jezusa Chrystusa. […] Należy dołożyć starań, aby Oktawa wypadła możliwie jak najuroczyściej i by ukazała drogocenną rozmaitość, jaką jest przyozdobiony Kościół święty” (OOCC I, s.349).
Tak, bo jedność katolicka jest różna! Więcej! To samo, co tworzy różnorodność, tworzy jedność, tak jak w kostce Rubika.
Mija właśnie pięćdziesiąt lat, od kiedy Ernő Rubik, węgierski architekt i rzeźbiarz, wymyślił „magiczną kostkę”. Świat ujrzał sześciokolorowy sześcian, który szybko stał się czymś więcej niż tylko łamigłówką. Jego dzieło stało się globalnym fenomenem i symbolem naszych prób uporządkowania rzeczywistości, bo przecież układanie kostki Rubika to nieustanna gra z chaosem: jeden ruch może coś naprawić, ale jednocześnie zaburzyć harmonię gdzie indziej. Każdy obrót niesie za sobą nowe wyzwanie i wymaga decyzji, które czasem przybliżają nas do rozwiązania, a czasem prowadzą w ślepy zaułek. I choć wyboista droga do celu czasem frustruje, właśnie w niej kryje się sedno: chodzi o cierpliwość, wytrwałość i zdolność do porządkowania, czyli dążenia do jedności w różnorodności.
Stanisław STAWICKI
Ks. Stanisław Stawicki. Pallotyn. Urodził się w 1956 roku w Kowalu. Przez wiele lat pracował na misjach w Rwandzie, Kamerunie, Kongo i Wybrzeżu Kości Słoniowej. Sześć lat spędził w Rzymie. Równie sześć w Paryżu, gdzie w 2003 roku na Wydziale Teologicznym jezuickiego Centre Sèvres obronił pracę doktorską Współdziałanie. Pasja życia. Życie i sposób życia Wincentego Pallottiego (1795-1850). W sierpniu 2021 powrócił do Paryża, gdzie do września 2024 roku pracował jako proboszcz parafii Świętych Jakuba i Krzysztofa w XIX dzielnicy zwanej „La Villette”. Obecnie pełni funkcję ojca duchownego i wykładowcy w Wyższym Seminarium Duchownym w Ołtarzewie koło Warszawy. Jest autorem trzech pozycji książkowych w języku polskim: Sześć dni. Rekolekcje z Don Vincenzo (Apostolicum, Ząbki 2011), Okruchy pallotyńskie na dzień dobry i dobranoc (Apostolicum, Ząbki 2017) oraz Okruchy pallotyńskie znad Tybru (Apostolicum, Ząbki 2021).
Recogito, rok XXVI, styczeń 2025
