Andach. Fot. Archiwum „Naszej Rodziny” © Recogito
„Nazwiska wielu sławnych Polaków zostały uczczone w całym świecie w ten sposób, że dały imię miastom, wioskom, portom, górom, lodowcom, rzekom, przełęczom itp. Do dzisiejszego dnia pozostały świadectwem niezłomnej woli i pracowitości naszych Rodaków, którzy często zmuszeni do opuszczenia Ojczystego kraju, na obczyźnie podejmowali trud badania i odkrywania. Spotkanie polskiej nazwy na szerokim świecie słusznie napełnia nas dumą” – czytamy w jednym z milenijnych, przygotowanych na 1000–lecie Chrztu Polski, numerów „Naszej Rodziny”. Paryski miesięcznik przypomniał imiona zasłużonych Polaków.
Henryk Arctowski — doczekał się ukoronowania nazwaniem jego imieniem w 1899 roku najwyższej góry na Spitzbergenie przez szwedzkiego podróżnika de Geera, lodowca tamże, oraz Jednej z wysepek archipelagu na Antarktydzie zachodniej.
Władysław Barsz — był odkrywcą przylądka na Nowej Gwinei nazwanego jego nazwiskiem.
Maurycy August Beniowski — odkrywca Madagaskaru i jego władca, uciekając z Syberii w końcu XVIII wieku, zatrzymał się przejściowo na Wyspach Komandorskich w obecnej zatoce Maurycego. Po wylądowaniu na Madagaskarze w miejscu, gdzie obecnie stoi Port Augusta, wielki Polak zginął w bitwie z Francuzami, jako król Malgaszów, na Wzgórzu Beniowskiego.
Filip Baranowicz — zesłaniec z Warszawy, założył w 1878 roku na wybrzeżu Alaski Port Baranowicz.
Stefan Bernadzikiewicz — odkrył najprzód Szczyt Bernadzikiewicza w Górach Księżycowych w Afryce, później, w 1934 roku, był kierownikiem polskiej wyprawy na Spitzbergen, gdzie Norwegowie nazwali jeden z masywów górskich jego imieniem.
Karol Bogdanowicz — geolog, odkrył i pierwszy zbadał duże pasmo górskie w Azji Środkowej, gdzie istnieje Grzbiet Bogdanowicza.
Eugeniusz Brodowski — inżynier–geodeta, budowniczy kolei brazylijskich, upamiętniony został w tym kraju nazwaniem stacji i miasta Brodowski.
Witold Biernacki — fotograf polskiej wyprawy na Spitzbergen w 1934 roku. Stąd nazwa lodowca Biernackiego nadana przez Norweski Instytut Polarny.
Adam Czartoryski — założył w 1845 roku wieś polską Adampol nad Bosforem dla żołnierzy popowstaniowych. Obecniewieś tanazywasięPolonezky.
Aleksander Czekanowski — był odkrywcą dużego pasma gór na Syberii w 1889 roku nazwanego przez geografa Tolla imieniem odkrywcy. Podobnie nazwano miejscowość na Syberii, gdzie w 1873 roku przebywał Czekanowski: Stojanka Czekanowskiego.
Jan Czerski — był zesłańcem dożywotnim na Syberii. Wstawił się tam jako odkrywca i badacz okolic Bajkału. Nazwano jego nazwiskiem odkryte przez niego Góry Czerskiego we wschodniej Syberii, Górę Czerskiego nad Bajkałem w 1902 roku oraz tamże przełęcz i wodospad Czerskiego.
August Cywołka — polski badacz polarny z początków XIX wieku, został uczczony nazwaniem zatoki na Nowej Ziemi, wyspy Cywołki na Morzu Karskim oraz wysp Cywołki u wybrzeży Syberii.
Ignacy Domeyko — Znakomity polski geograf i podróżnik po Ameryce Południowej. Odkrył Góry Domeyki oraz szczyt Domeyki w Andach Chilijskich. Ku czci tego organizatora oświaty w Chile nazwano także jedno z miast jego nazwiskiem.
Benedykt Dybowski — badacz Syberii, zesłaniec z 1870 roku. Jeden z najbardziej zasłużonych polskich podróżników. Jego imieniem nazwano Góry Dybowskiego na wyspie Beringa koło Kamczatki oraz Stację Dybowskiego, ośrodek badawczy nad Bajkałem. W 1934 r. nazwano także jeden z lodowców na Grenlandii lodowcem Dybowskiego.
Jan Górski — osadnik polski na Florydzie (USA) upamiętniony nazwą Jeziora Górskiego (Górski Lake).
Kazimierz Jagiellończyk — ku czci króla polskiego Holendrzy nazwali w 1652 roku port na wyspie Tobacco na Antylach oraz fort przy ujściu rzeki De Laware–Kazimierz.
Tadeusz Kościuszko — jego nazwiskiem nazwał Paweł Strzelecki najwyższy szczyt Australii, geograf Lendenfeld – grupę wzgórz w Alpach Australijskich, a amerykański geograf Dali w 1879 roku wyspę u wybrzeży Alaski. Kościuszko nazywają się także liczne miasta, osiedla i powiaty w USA.
Mikołaj Korzeniowski — geograf rosyjski polskiego pochodzenia, odkrył lodowiec Korzeniowskiego w Górach Ałtajskich na Pamirze, lodowiec Korzeniowskiego w górach Tian–szan na pograniczu Chin i Rosji.
Ignacy Kraszewski — znakomity pisarz polski, został uczczony przez wyprawę Rogozińskiego nazwaniem jednego ze szczytów w Górach Kameruńskich w Afryce Górą Kraszewskiego.
Ignacy Kosyrzewski — pierwszy osadnik polski na Alasce. Jest tam rzeka Kosyrzewskiego i wieś Kosyrewka, a także podobnie nazwana wieś i rzeka na Kamczatce.
Włodzimierz Krzyżanowski — generał i pierwszy gubernator Alaski. Nazwiskiem jego nazwał Stefan Jarosz górę na wyspie Kościuszki u wybrzeży Alaski.
Ernest Malinowski — inżynier, budowniczy najwyżej biegnącej linii kolejowej na świecie. Nazwano jego nazwiskiem góry w Andach w Peru.
Jan Molleson — 15–lelni zesłaniec–filareta wywieziony w 1824 roku z Wilna na Syberię nad rzekę Szyłkę. Umarł w pobliżu Góry Mollesona.
Jan Potocki — pierwszy polski orientalista, został uczczony nazwaniem Archipelagu Potockiego u wybrzeży chińskich przez wyprawę niemiecką Klaprotha.
Mikołaj Przewalski — naukowiec, odkrywca rasy koni jego nazwy, badacz Syberii. Jego nazwiskiem nazwano Góry Przewalskiego w Tybecie, Przewalsk – miasto u stóp Ałtaju, gdzie uczony zmarł w 1888 roku, lodowiec w górach Ałtajskich; przylądek na wyspie Ituruk w archipelagu Kurylskim oraz przylądek na Jeziorze Bonneta na Alasce.
Eugeniusz Romer — znakomity geograf polski, badacz towarzystwo geograficzne nazwaniem lodowca na Alasce.
Stefan Rogoziński — kierownik polskiej wyprawy do Kamerunu w Afryce. Istnieje tam obecnie Góra Rogozińskiego oraz szczyt Honoraty – wierzchołek Góry Bogów, nazwany przez Rogozińskiego na cześć jego żony.
Józef Sadowski — jeden z pierwszych polskich osadników w Ameryce w początkach XVII wieku. Są tam: Zatoka Sadowskiego na jeziorze w widłach Ohio i Mississipi, rzeka Sadowskiego wpadająca do Jeziora Ontario oraz wyspa Sadowskiego na tymże Jeziorze.
Paweł Strzelecki — badacz Australii i Oceanii. Uczczony przez Anglika Stokesa, z którym razem wędrował. Stokes nazwał pasmo w południowo–zachodniej Australii pasmem Strzeleckiego, rzekę Strzeleckiego w pustynnej częścilądu, górę Strzeleckiego w środkowej Australii, góry na wyspie FIinders, przełęcz w Alpach Australijskich, Jezioro na zboczu góry Townsenda i miasto w pobliżu Melbourne. Górą Adyny nazwał sam Strzelecki górę w Australli na cześć swej narzeczonej Adyny Turko.
„Nasza Rodzina”, nr 12 (267) 1966, s. 14–15.
